గాలిలో సేవాభావం: పెరిగిన స్వార్థపరత్వం

జులై ఒకటో తేదీ వైద్యుల దినోత్సవం

(డా. ఎన్.కలీల్)
ప్రతి సంవత్సరం జూలై 1న జాతీయ వైద్యుల దినోత్సవం జరుపుకుంటాం. ఇది ప్రముఖ వైద్యుడు, పూర్వ పశ్చిమ బెంగాల్ ముఖ్యమంత్రి డాక్టర్ బిధాన్ చంద్ర రాయ్ జయంతి. ఆయన దేశానికి వైద్యుడిగా, పాలకుడిగా అమూల్యమైన సేవలందించారు. ఈరోజు మనం వైద్యుల సేవలను గుర్తించేందుకు, కృతజ్ఞతలు చెప్పేందుకు, అలాగే ఈ వృత్తి మారుతున్న దృక్పథాన్ని విశ్లేషించేందుకు ఒక మంచి అవకాశం. ఈ రోజున మనం ఒక అసలైన ప్రశ్న వేసుకోవాలి – ఒకప్పుడు సేవాసభావంతో నడిచిన వైద్య వృత్తి, ఈరోజు వ్యాపార ధోరణికి ఎలా మారిపోయింది?

అనాదికాలం నుండి సేవాసంకల్పమే మార్గదర్శకంగా

వైద్యుడి పని కేవలం రోగాన్ని తగ్గించడమే కాదు – అతని బాధను తుడిచేయడం, అతనిలో నమ్మకాన్ని నింపడం, మరణం అంచుల దగ్గర నిలబడిన వ్యక్తికి జీవించాలనే ఆసను ఇవ్వడం కూడా.

పూర్వ కాలంలో వైద్యులు తమ సేవలకు ప్రతిఫలాన్ని ఆశించేవారు కాదు. ఋషులు ఆయుర్వేదాన్ని అభివృద్ధి చేశారు. శుశ్రుత, చరక వంటి మునులు ప్రజల ఆరోగ్యాన్ని తమ ధర్మంగా చూశారు.

“వైద్యో నారాయణో హరిః” అన్న ప్రాచీన సూత్రం ప్రకారం, వైద్యుడు సాక్షాత్తు నారాయణుడితో సమానంగా భావించబడిన వృత్తిగా ఇది నిలిచింది.

గత కాల వైద్యుల ధర్మం – సేవే ధ్యేయం

1. ప్రపంచ యుద్ధ కాలంలో కూడా – వైద్యులు సరిహద్దుల్లో పనిచేసారు, విరిగిపోయిన శరీరాల్ని పట్టుకున్నారు, కళ్ళల్లో ప్రాణం నింపారు.
2. గాంధీగారి కాలంలో – దేశ స్వాతంత్య్ర ఉద్యమంలో వైద్యులు ప్రజల ఆరోగ్యానికి తోడుగా నిలిచారు. ఉచిత వైద్యం, గ్రామ వైద్య కేంద్రాల ద్వారా సేవలందించారు.
3. వ్యక్తిగత త్యాగాలు – కొన్ని తరాలపాటు వైద్యుల కుటుంబాలు ఆదాయాన్ని దానంగా ఇవ్వటం చూశాం.

ఒకప్పుడు…

వైద్యం ఒక పుణ్య వృత్తిగా పరిగణించబడింది.

గాంధేయ, గద్దర్, నరేంద్ర దేవ్ లాంటి మహోన్నత వ్యక్తుల శ్రద్ధతో వైద్యులు గ్రామాల్లో స్వచ్ఛందంగా సేవలు అందించేవారు.

ఒక వైద్యుని అంకిత భావం, వినయం, త్యాగం – ఇవన్నీ కలిసే దేవత్వాన్ని తెచ్చేవి.

పేదలకు ఉచితంగా మందులు, గుండెతో బాధపడుతున్న వాళ్లకి వెన్నంత ప్రేమ!

ఇప్పటి వైద్య రంగం – వ్యాపారపు మోజులో నిండిన మార్పులు

కాలం మారింది. విద్యాసంస్థలు ప్రైవేట్ అయ్యాయి. మల్టీ స్పెషాలిటీ హాస్పిటల్స్ పెరిగాయి. ఆరోగ్య రంగం కార్పొరేట్ కబంధ హస్తాల్లో పడిపోయింది. వైద్యులు కూడా మార్కెటింగ్ లక్ష్యాలకే బానిసలైపోతున్నారు.

కానీ ఇప్పుడు…

ఆ సేవా దృక్పథం గాలికొదిలిపోయింది.

వైద్య రంగం కార్పొరేట్ రంగానికి తలవంచింది.

“పేషెంట్” అన్న మాట కంటే “కస్టమర్” అనే మాట ఎక్కువ వినిపిస్తున్నది.

ఆరోగ్యాన్ని చూసే కంటే బిల్లు వేసే ఉత్సాహం ఎక్కువగా కనిపిస్తున్నది.

అధిక నిర్దిష్ట పరీక్షలు అవసరం లేని సమయంలోనూ రాయటం,

అత్యవసరం కాని ఆపరేషన్లు సూచించడం,

అధిక ఖర్చు చేసే మల్టీ స్పెషలిటీ హాస్పిటల్స్ పై ఆధారపడటం,

సామాన్యుడికి అందని చికిత్సల పథకాలు… ఇవన్నీ రోజువారీ దృశ్యాలుగా మారాయి.

ఈ మార్పుల వెనుక ఉన్న ప్రధాన కారణాలు:

1. వైద్య విద్య మోట ధరలు – ఒక ఎంబీబీఎస్ సీటు కోసమే 50 లక్షల నుంచి 1 కోటి వరకు ఖర్చవుతోంది. విద్యార్థి చదువు పూర్తయ్యాక ఆ ఖర్చు తిరగాలంటే వ్యాపార దృక్పథమే తప్పదు.
2. ద్వంద్వ నీతులు – మందుల కంపెనీలు లాభాల కోసం వైద్యులపై ఒత్తిడి తెస్తున్నాయి. ప్రిస్క్రిప్షన్లలో వారి ఉత్పత్తులు మాత్రమే ఉండాలన్న ఒత్తిడితో వైద్యులు నిలకడగా ఉండలేకపోతున్నారు.
3. అత్యవసర పరీక్షల అభివృద్ధి పేరుతో – అవసరం లేని టెస్టులు, స్కాన్లు, బిల్లు జెనరేషన్ పనులు రోగికి భారం అవుతున్నాయి.
4. వైద్యులపై నమ్మకం తగ్గిపోవడము – దీనివల్ల రోగులూ డాక్టర్లను ప్రశ్నించేవారిగా మారుతున్నారు.

ఈ రోజుల్లో ఏం జరుగుతోంది? కొన్ని ఉదాహరణలు

పెండింగ్ లో ఉన్న ఆపరేషన్లు కావాలన్నవారికి ముందుగా డబ్బు అడుగుతున్నారు.

రోగి ఆరోగ్యంపై కన్నా బీమా పాలసీపై ఆసక్తి చూపుతున్నారు.

కమిషన్ మెడిసిన్స్ వ్యవస్థ విస్తృతంగా ఉంది.

ప్రజలు వైద్యులను నమ్మలేని స్థితికి వచ్చారు. మానవతా విలువల స్థానంలో లాభాల లెక్కలు.

ఇప్పటికీ కొన్ని ఆశాజనక మార్గాలు

అయినప్పటికీ, దేశంలో చాలామంది వైద్యులు ఇంకా సేవారూపంగా పనిచేస్తున్నారు.

గ్రామ వైద్యులుగా పని చేస్తూ, తమ సంపాదనను త్యాగం చేస్తున్నారు.

కొందరు యువ వైద్యులు సోషల్ మీడియా ద్వారా ఆరోగ్య అవగాహన కల్పిస్తున్నారు.

కరోనా సమయంలో సేవ చేసిన వేలాది మంది వైద్యుల త్యాగం మనం మరువలేం. చాలా మంది తమ ప్రాణాలను కూడా పణంగా పెట్టారు.

ముందుకు పోవాల్సిన మార్గం

1. వైద్య విద్యలో నైతిక విలువలు బోధన – “హిపోక్రటిక్ ఒత్”కు అర్థం నెరవేర్చే విధంగా వైద్య విద్యను మలచాలి.
2. ప్రభుత్వ హాస్పిటల్స్ బలోపేతం – సామాన్యులకు నాణ్యమైన ఆరోగ్యసేవలు అందించాలంటే ప్రభుత్వ రంగమే దారి చూపాలి.
3. ప్రజల్లో ఆరోగ్య అవగాహన – చిన్న సమస్యలకే పెద్ద హాస్పిటల్స్ ఆశ్రయించకుండా, సరైన సమాచారం కలిగి ఉండాలి.
4. వైద్యులు = సేవకులు అన్న భావనను బలపరచే ప్రచారం – పాఠశాల స్థాయిలోనే ఈ విలువలు నేర్పాలి.

వైద్యునికి దేవుని స్థానం ఇచ్చిన దేశం మనది. కానీ ఆయన కళ్లల్లో దయ ఉండాలి, చేతుల్లో నైపుణ్యం ఉండాలి, మనసులో సేవా భావన ఉండాలి. సేవ ఒక ఒరవడి కాదు – అది ఓ నిబద్ధత, ఓ పిలుపు.

జూలై 1న కేవలం వైద్యులకు పుష్పగుచ్ఛాలకే కాకుండా, వైద్య వృత్తి పవిత్రత పునర్నిర్మాణానికి సంకల్పం తీసుకోవాలి.
(వ్యాస రచయిత ప్రముఖ ఫార్మసిస్ట్)