నది-నాదం: ఒక జీవనధార

(నవీన్ పెద్దాడ)
వేదంలా ఘోషించే గోదావరి గట్టున వెలసిన రాజమహేంద్రవరం అనాదిగా ఆధ్యాత్మిక చైతన్యానికి కేంద్రంగా నిలుస్తోంది. ఆ నదీ ప్రవాహంలాగే ఇక్కడి వైదిక సంప్రదాయం కూడా అవిచ్ఛిన్నంగా కొనసాగుతోంది. ఈ పవిత్ర తీరంలో 16-8-2025 న ముగిసిన వేద సభలు ఆ అజరామర వారసత్వానికి ఆధునిక ప్రతిధ్వనుల్లా నిలిచాయి. పండితులు, విద్యార్థులు, ధర్మశ్రేయోభిలాషులు ఒకచోట చేరిన
ఈ సందర్భాలు కేవలం ఉత్సవాలు కాదు. అవి తరతరాల జ్ఞానధారను కాపాడుతూ, భవిష్యత్తుకు అందిస్తున్న ఒక మహాయజ్ఞానికి సాక్ష్యాలు. ఈ వేదఘోష రాజమహేంద్రవరం ఆత్మను, గోదావరి జీవన లయను ఏకకాలంలో ఆవిష్కరించింది.

జ్ఞానదీపం: వేదశాస్త్ర పరిషత్ చారిత్రక యాత్ర

ఈ వైదిక పునరుజ్జీవనంలో వేదశాస్త్ర పరిషత్ పాత్ర అత్యంత కీలకమైనది. కంచి కామకోటి పీఠాధిపతులు శ్రీశ్రీశ్రీ చంద్రశేఖర సరస్వతీ మహాస్వామి వారి మార్గదర్శకత్వంలో, 1937 ఏప్రిల్ 13న ఉగాది పర్వదినాన ఈ సంస్థ ఉద్భవించింది.

భారతదేశం స్వాతంత్ర్యం కోసం పోరాడుతున్న ఆ దశలో, కేవలం రాజకీయ స్వేచ్ఛే కాకుండా, దేశ సాంస్కృతిక ఆత్మను కాపాడుకోవాలని పరిషత్ లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. కేవలం వేదాధ్యయనాన్ని ప్రోత్సహించడమే కాదు, అంతరించిపోతున్న జ్ఞానాన్ని కాపాడటం. ఒకప్పుడు వేదాలలో దాదాపు 1,133 శాఖలు ఉండగా, నేడు కేవలం 13 శాఖలు మాత్రమే మిగిలి ఉన్నాయని, అందులోనూ బోధించే గురువులున్నవి ఏడు శాఖలేనని గణాంకాలు చెబుతున్నాయి.

అంటే మన వైదిక విజ్ఞానంలో ఒక శాతం కన్నా తక్కువ మాత్రమే మనకు అందుబాటులో ఉంది. ఇక ఇలాంటి నష్టం జరగరాదనే కర్తవ్యంతో పరిషత్ గత తొమ్మిది దశాబ్దాలుగా పనిచేస్తోంది. వేద విద్యార్థులకు శాస్త్రీయ పద్ధతిలో పరీక్షలు నిర్వహించడం, వారిని ప్రోత్సహించడం, పండితులను గౌరవించడం, వైదిక పాఠశాలలకు ఆర్థికంగా అండగా నిలవడం వంటి బహుముఖ కార్యక్రమాలతో తన సేవలను విస్తరించింది.

తెలుగు రాష్ట్రాల నుంచే కాక బీహార్, మహారాష్ట్ర, తమిళనాడు వంటి సుదూర ప్రాంతాల నుంచి విద్యార్థులు ఇక్కడి పరీక్షలకు హాజరుకావడం పరిషత్ సాధించిన జాతీయ స్థాయి గుర్తింపునకు నిదర్శనం.

అన్నవరం వాస్తవ్యులైన దుడ్డు సత్య వెంకట సూర్య సుబ్రహ్మణ్య గణేశ శర్మ రుగ్వేదం చదువుకున్నారు. ఆయన 2023 లో రాజమహేంద్రవరం లో జరిగిన 87 వ వేదశాస్త్ర పరిషత్ లో బ్రహ్మశ్రీ గరికపాటి నరశింహారావు గారి చేతులమీదుగా శర్మ – ఘనపాటి పట్టా అందుకున్నారు. ఆ శర్మ గారే 2025 ఏప్రిల్ 30 న సన్యాస దీక్ష స్వీకరించి శ్రీ సత్య చంద్రశేఖరేంద్ర సరస్వతి పేరుతో కంచి కామకోటి ప్రస్తుత పీఠాధిపతి శ్రీ శంకర విజయేంద్ర సరస్వతి స్వామి వారి చే పీఠం 71వ ఉత్తరాధికారిగా నియామకం పొందారు.

89వ మహాసభ: పాండిత్యం, పట్టాలు, పురస్కారాలు

16-8-2015 వరకూ 6 రోజులు జరిగిన పరిషత్ 89వ వార్షిక మహాసభ ఈ సుదీర్ఘ యాత్రలో ఒక ముఖ్యమైన ఘట్టం. గౌతమీ ఘాట్‌లోని శ్రీ దత్త ముక్తి క్షేత్రంలో వేద విద్యార్థులకు పరీక్షలు నిర్వహించారు. అనంతరం శ్రీ త్యాగరాజ నారాయణదాస సేవా సమితిలో పండిత సభ జరిగింది. మహామహోపాధ్యాయ, రాష్ట్రపతి పురస్కార గ్రహీత విశ్వనాథ గోపాలకృష్ణశాస్త్రి అధ్యక్షత వహించిన ఈ సభకు ప్రవచన విరించి సామవేదం షణ్ముఖ శర్మ, శ్రీ కార్యం చల్లా విశ్వనాథ శాస్త్రి వంటి ప్రముఖులు హాజరయ్యారు.

ఆదిశంకరాచార్య సంప్రదాయంలోనే సమగ్ర వేదధర్మం నిక్షిప్తమై ఉందని, వేదరక్షణకే శ్రీకృష్ణుడు అవతరించాడని సామవేదం షణ్ముఖ శర్మ ఉద్బోధించారు.

ఈ సభలో ఒక ఆసక్తికరమైన దృశ్యం కనిపించింది. ఒకవైపు పరిషత్ కార్యదర్శి హోతా శ్రీరామచంద్ర మూర్తి గత 88 ఏళ్ల ప్రస్థానాన్ని వివరిస్తూ పవర్ పాయింట్ ప్రజెంటేషన్ ఇవ్వడం, మరోవైపు గంగాధర శర్మ వంటి పండితులు వేద విజ్ఞానాన్ని ఆధునిక విజ్ఞానంతో అనుసంధానం చేస్తూ పరిశోధనలు జరగాలని పిలుపునివ్వడం గమనార్హం. ఇది సంప్రదాయం తన మూలాలను కాపాడుకుంటూనే, ఆధునిక ప్రపంచంతో సంభాషించడానికి సిద్ధంగా ఉందని చాటిచెప్పింది.

సభ ముగింపులో ఉత్తీర్ణులైన విద్యార్థులకు పట్టాలు, ప్రతిభావంతులకు స్వర్ణ, రజత పతకాలు ప్రదానం చేశారు. కంచిపీఠం తరపున గుళ్ళపల్లి సీతారామచంద్ర ఘనపాఠిని సత్కరించడం వంటి కార్యక్రమాలతో సభ వేద పండితుల గౌరవానికి పెద్దపీట వేసింది.

సంకల్పబలం: అనుబంధ వేదసభల తోడ్పాటు

రాజమహేంద్రవరంలో వేద పరిరక్షణ కేవలం ఒకే సంస్థకు పరిమితం కాలేదు. అది ఒక సామూహిక సంకల్పంగా విస్తరించింది. వేదశాస్త్ర పరిషత్ మహాసభకు అనుబంధంగా జరిగిన ఇతర సభలు ఈ విషయాన్ని స్పష్టం చేశాయి. జ్ఞాన సరస్వతి ఆలయంలో కళాగౌతమి వ్యవస్థాపకులు డాక్టర్ బులుసు వి.ఎస్. మూర్తి అధ్యక్షతన ‘బులుసువారి వేద సభ’ జరిగింది. ఈ సభలో 15 మంది నూతన పట్టభద్రులతో పాటు, 150 మంది ఘనపాఠీలు, 100 మంది క్రమపాఠీలను సత్కరించడం ఈ కుటుంబం వేద సంప్రదాయం పట్ల చూపుతున్న అంకితభావానికి నిదర్శనం.

అదేవిధంగా, శంకర మఠంలో రాష్ట్రపతి పురస్కార గ్రహీత బ్రహ్మశ్రీ విశ్వనాథ జగన్నాథ ఘనపాఠి వేదశాస్త్ర పరిషత్ చారిటబుల్ ట్రస్ట్ వార్షిక వేదసభ జరిగింది. ఈ సభకు తిరుమల తిరుపతి దేవస్థానం వేద ప్రాజెక్ట్ ఆఫీసర్ ఫణి యజ్ఞేశ్వర ఘనపాఠి వంటి వారు హాజరుకావడం, స్థానిక ప్రయత్నాలకు జాతీయ స్థాయి సంస్థల మద్దతు ఉందని సూచిస్తుంది.

పరిషత్ వంటి పెద్ద సంస్థలు ఒక వ్యవస్థాగతమైన చట్రాన్ని అందిస్తుంటే, బులుసు వారి సభ, విశ్వనాథ వారి ట్రస్ట్ వంటివి సమాజంలో వేద సంస్కృతిని క్షేత్రస్థాయిలో బలంగా నాటుకునేలా చేస్తున్నాయి. ఈ వికేంద్రీకృత వ్యవస్థే ఈ సంప్రదాయం యొక్క స్థితిస్థాపకతకు అసలైన కారణం.

గురుపరంపర: పండిత వందనం, యువతకు స్ఫూర్తి

ఈ సభలన్నీ ఒక సత్యాన్ని బలంగా చాటాయి: వేదజ్ఞానం గురు-శిష్య పరంపర ద్వారానే సజీవంగా ఉంటుంది. విశ్వనాథ గోపాలకృష్ణశాస్త్రి వంటి మహామహోపాధ్యాయులు అధ్యక్ష స్థానంలో కూర్చొని, నవయువ వేద విద్యార్థులకు పట్టాలు ప్రదానం చేయడం అది ఒక తరం నుంచి మరో తరానికి జ్ఞానాన్ని, బాధ్యతను అప్పగించే ఒక పవిత్ర కార్యం.

వృద్ధులైన పండితులను సత్కరించడం ద్వారా సమాజం వారి తపస్సుకు, జ్ఞానానికి కృతజ్ఞతలు తెలుపుకుంటుంది. యువ విద్యార్థులను పతకాలతో ప్రోత్సహించడం ద్వారా, ఈ కఠినమైన మార్గాన్ని ఎంచుకున్నందుకు వారిని అభినందిస్తుంది. ఈ గౌరవం, ఈ ప్రోత్సాహమే కొత్త తరాలను వేదాధ్యయనం వైపు ఆకర్షిస్తుంది. సామవేదం షణ్ముఖ శర్మ వంటి వారు తమ ప్రవచనాల ద్వారా శాస్త్ర విషయాలను సామాన్యులకు చేరువ చేస్తూ, గురువులకు, సమాజానికి మధ్య వారధిగా నిలుస్తున్నారు. గోదావరి నది ప్రవాహం ఎలాగైతే శాశ్వతంగా ఉంటుందో, ఆ తీరంలో వినిపించే వేదఘోష కూడా అలాగే అనంతంగా కొనసాగుతుందనే భరోసాను ఈ సభలు కలిగించాయి.

ఇది తరగని జ్ఞాన స్రవంతి, తరతరాలకు జీవధార.

(వ్యాస రచయిత సీనియర్ జర్నలిస్ట్)